[Loạt bài] Sống xanh từ những điều nhỏ nhất - Bài 3: không gian sống đến chính sách đô thị

Hà Nội đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi khái niệm “đô thị xanh” không còn chỉ nằm trong quy hoạch hạ tầng mà đã trở thành định hướng bao trùm cả đời sống xã hội. Từ việc sử dụng vật liệu bền vững, công nghệ tiết kiệm năng lượng đến xây dựng lối sống xanh trong từng gia đình, Thủ đô đang dần hình thành nền tảng của một thành phố hiện đại, nhân văn và phát triển bền vững.

Quá trình phát triển đô thị bền vững không thể chỉ dừng ở cây xanh hay không gian công cộng. Xanh là ở cách con người ứng xử với không gian sống từ quy hoạch, vật liệu đến thói quen sử dụng năng lượng. Quan điểm được nhiều chuyên gia chia sẻ này phản ánh rõ xu hướng hiện nay của Hà Nội: quy hoạch không chỉ để mở rộng, mà để tái cấu trúc và cân bằng giữa phát triển môi trường và con người.

Trong Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050, Thành phố xác định mục tiêu là thành phố toàn cầu, “xanh – thông minh – thanh bình - thịnh vượng”, lấy chất lượng sống và hiệu quả môi trường làm thước đo. Các đồ án quy hoạch không gian công cộng, khu dân cư và khu công nghiệp đều yêu cầu áp dụng vật liệu tiết kiệm năng lượng, công nghệ thân thiện môi trường, cùng với chỉ tiêu xanh trong không gian nội thất.

Chính nhờ định hướng đó, nhiều khu đô thị mới như Tây Hồ Tây, Hoàng Mai, Cầu Giấy đã bắt đầu đưa tiêu chí xanh vào khâu thiết kế, thi công,nội thất, tạo nên những không gian sống thân thiện hơn với môi trường.

Không chỉ trong quy hoạch tổng thể, tinh thần “xanh” còn được lồng ghép vào chương trình hành động của từng sở, ngành. Sở QH-KT Hà Nội đang phối hợp với các viện nghiên cứu để hoàn thiện bộ tiêu chí đô thị xanh, trong đó có nội dung về thiết kế không gian và nội thất bền vững. Đây là nền tảng quan trọng để chính sách đô thị xanh của Thành phố đi vào thực tiễn.

Thực tế cho thấy, để hình thành đô thị xanh, chỉ có quy hoạch là chưa đủ,cần có chính sách đồng bộ và hành động cụ thể. Trong những năm gần đây, Hà Nội đã ban hành nhiều chương trình thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững như “Thành phố xanh – Phát triển bền vững”, “Không gian sáng tạo Hà Nội” và “Kinh tế tuần hoàn trong công nghiệp đô thị”.

Theo Sở Công Thương Hà Nội, TP đang hỗ trợ DN đổi mới công nghệ, nghiên cứu vật liệu sạch, phát triển sản phẩm thân thiện môi trường. Các chương trình “Mạng lưới tiêu dùng xanh”, “Trình diễn công nghệ sạch” được triển khai tại nhiều xã, phường. Đây không chỉ là hoạt động xúc tiến, mà còn là chính sách tạo nền tảng cho DN gắn sản xuất với trách nhiệm xã hội.

Theo KTS Nguyễn Tuấn Anh – Hội Kiến trúc sư Hà Nội: “Những công trình xanh chỉ thật sự có giá trị khi đi cùng giải pháp nội thất và sử dụng năng lượng hợp lý. Nếu không có yếu tố đó, đô thị xanh vẫn chỉ dừng ở bề mặt”. Nhận định này cho thấy vai trò không thể tách rời của ngành nội thất trong chiến lược giảm phát thải của Hà Nội. Chính nội thất, từ vật liệu, công nghệ đến thiết kế là cầu nối giữa chính sách và đời sống, giữa định hướng xanh và trải nghiệm sống thực tế của người dân Tại nhiều công trình mới, không gian nội thất được thiết kế thông minh, sử dụng sơn sinh học, gỗ tái chế, kính tiết kiệm năng lượng, hoặc vật liệu có khả năng tự làm sạch. Đây không còn là những lựa chọn “cao cấp” mà đang trở thành tiêu chuẩn mới của thị trường đô thị Hà Nội – nơi người dân quan tâm đến sức khỏe và môi trường hơn bao giờ hết.

Một chính sách chỉ thật sự đi vào cuộc sống khi có sự đồng hành của DN và cộng đồng. Trong xu hướng đô thị xanh của Hà Nội, nhiều DN đã và đang chủ động tìm lối đi riêng bằng đổi mới công nghệ và sáng tạo xanh.

Tiêu biểu là Công ty CP Tập đoàn Mai Hoa, DN đã đầu tư phát triển dòng sản phẩm tranh lọc khí Nano Airpurity, kết hợp giữa mỹ thuật và công nghệ nano vô cơ. Sản phẩm này có khả năng phân rã bụi mịn, vi khuẩn, hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC) – giúp thanh lọc không khí trong nhà mà không tiêu thụ điện năng hay tạo phát thải thứ cấp. Đây là một ví dụ điển hình của ứng dụng công nghệ sạch trong lĩnh vực nội thất – hướng đi phù hợp với Chiến lược phát triển bền vững của Hà Nội giai đoạn 2025 – 2030.

Phó Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn Mai Hoa Nguyễn Thị Thanh Mai: “Chúng tôi không chỉ bán một sản phẩm, mà mong muốn mang đến giải pháp sống xanh – nơi mỗi bức tường cũng có thể góp phần làm sạch không khí”. Đó cũng là cách DN Việt tham gia vào mục tiêu chung của Thủ đô giảm phát thải khí nhà kính, xây dựng không gian sống an toàn và bền vững.

Câu chuyện của Mai Hoa cho thấy, khi DN chủ động đổi mới công nghệ, chính quyền tạo môi trường thuận lợi và người dân thay đổi thói quen tiêu dùng, thì “hành trình xanh” của đô thị sẽ không còn là lý thuyết. Những sản phẩm nhỏ bé, thân thiện môi trường có thể lan tỏa giá trị lớn, giúp Hà Nội trở thành TP của những không gian biết thở – nơi công nghệ, văn hóa và trách nhiệm xã hội cùng song hành.

Từ chính sách đến thực tiễn, từ quy hoạch đến từng sản phẩm, Hà Nội đang dần hình thành một “văn hóa xanh đô thị”. Đó là văn hóa ứng xử có trách nhiệm với môi trường, biết tiết chế tiêu dùng, ưu tiên sản phẩm bền vững và gìn giữ không gian sống.

Như PGS.TS Nguyễn Hồng Thục từng nhấn mạnh, “Đô thị xanh trước hết là đô thị của những con người xanh – biết lựa chọn, biết trân trọng và biết sống hài hòa với môi trường”.

Khi từng gia đình Hà Nội bắt đầu chọn những sản phẩm nội thất xanh, khi DN kiên trì với đổi mới bền vững như Mai Hoa, khi chính quyền khuyến khích tiêu chuẩn xanh trong mỗi công trình, thì khái niệm “Thành phố đáng sống” sẽ không còn là mục tiêu xa xôi. Từ những hành động nhỏ nhất, từng bức tường, từng căn nhà, từng tuyến phố đang góp phần định hình tương lai của một Hà Nội xanh, sạch, đáng sống – một đô thị trưởng thành từ chính ý thức và trí tuệ của những người làm nên nó.

Nguyễn Thị Thanh Mai, 
Hoàng Lương Nghĩa, 
Nguyễn Hữu Hiển,
Nguyễn Thị Ngọc Trâm
Trình bày: Ngọc Minh