Tình hình ô nhiễm môi trường ở nước ta còn diễn biến phức tạp, nhiều “điểm nóng”. Vì vậy, bảo vệ môi trường là vấn đề cấp bách cần được giải quyết trước hết nhằm bảo vệ và phát triển môi trường định cư của con người của toàn xã hội.
Rủi ro mất rừng và tài nguyên rừng đe dọa đất nước
Trên thực tế, phá rừng đang làm cạn kiệt tài nguyên, đồng thời xảy ra ở nhiều khu vực. Phá rừng được coi là quốc nạn.
Trong những năm gần đây, diện tích rừng tự nhiên của Việt Nam giảm sút nhanh chóng, chất lượng rừng bị suy giảm nghiêm trọng. Từ năm 2011 đến nay, tổng diện tích rừng bị phá ước tính hơn 22.800 ha, trong đó có khoảng 13.700 ha rừng bị cháy, còn lại là khai thác trái phép. Trung bình mỗi năm Việt Nam mất khoảng 2.500 ha rừng.
Chất lượng đất và đất canh tác đang bị suy thoái nhanh chóng
Cảnh đồng ruộng khô nứt nẻ ở Nghi Lộc, Nghệ An. (Ảnh: Báo Giao thông)
Sa mạc hóa và thoái hóa đất là những vấn đề trên phạm vi toàn cầu, có tác động to lớn và nghiêm trọng đến phát triển bền vững, an ninh sinh thái, an ninh xã hội và an ninh lương thực ...
Theo Giáo sư Phạm Văn Điển, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), thoái hóa đất ở Việt Nam hiện nay được chia thành 4 cấp độ.
Loại thứ nhất là đất có nguy cơ thoái hóa, khoảng 6,7 triệu ha. Tiếp đến là nhóm đất có dấu hiệu thoái hóa, khoảng 2,4 triệu ha. Thứ ba là nhóm đất bạc màu, khoảng 1,3 triệu ha. Cuối cùng, nhóm khu vực sa mạc bao gồm nhóm thứ ba bây giờ là một khu vực không đáng kể.
Do sử dụng tài nguyên đất không hợp lý, tình trạng sa mạc hóa ngày nay không chỉ phổ biến ở những vùng khô hạn, mà còn ở những vùng ẩm ướt và mưa nhiều.
Tài nguyên biển, đặc biệt là tài nguyên biển ven bờ bị suy giảm đáng kể
Theo Báo cáo quốc gia về hiện trạng môi trường đại dương và hải đảo giai đoạn 2016-2020, tài nguyên biển đang bị khai thác quá mức và thiếu bền vững. Người ta ước tính rằng khoảng 40-60% cỏ biển đã bị mất trên toàn bộ vùng biển của nước tôi từ Quảng Ninh đến Hà Tây; tỷ lệ mất rừng ngập mặn lên tới 70%, và khoảng 11% rạn san hô bị phá hủy hoàn toàn và không thể tự phục hồi.
Hoạt động khai thác cát sỏi trái quy định vẫn diễn ra tràn lan
Rừng ngập mặn nguyên sinh đã gần như biến mất. Sự suy giảm nghiêm trọng diện tích rừng ngập mặn đã dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học biển, đặc biệt là mất nơi sinh sản và nơi cư trú của các loài thủy sản.
Điều đáng chú ý là hệ sinh thái thảm cỏ biển là một trong những hệ sinh thái biển quan trọng, nhưng hiện đang đứng trước nguy cơ bị hủy hoại và suy thoái.
Ngoài ra, trong 20 năm qua, Việt Nam đã mất 12% rạn san hô, 48% rạn san hô khác bị suy giảm nghiêm trọng. Diện tích rạn san hô bị mất chủ yếu tập trung ở các khu vực có dân cư sinh sống như Vịnh Hạ Long, các tỉnh ven biển miền Trung và một số đảo có dân sinh sống, tỷ lệ che phủ đã giảm hơn 30%. Sự suy giảm và phá hủy nhiều rạn san hô đã làm giảm đa dạng sinh học, sinh thái và chất lượng môi trường biển; du lịch, nghề cá và sinh kế của cộng đồng ven biển bị phá hủy.
Sử dụng không hợp lý tài nguyên khoáng sản, tài nguyên nước, tài nguyên sinh vật, hệ sinh thái ...
Việc quản lý thiếu đồng bộ, công nghệ khai thác lạc hậu, nhất là phát triển, sử dụng không hợp lý nhiều loại tài nguyên ... là những nguyên nhân dẫn đến lãng phí tài nguyên quốc gia, cạn kiệt nguồn tài nguyên bị suy thoái, đe dọa sự phát triển bền vững của đất nước.
Vì vậy, các loài quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng rất cao. Ở Việt Nam có khoảng 100 loài thực vật và gần 100 loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng.
Ngoài ra, nguồn tài nguyên khoáng sản đang dần cạn kiệt sau khi bị khai thác quá mức và lãng phí. Tài nguyên đất cũng gặp nhiều khó khăn như đất nông nghiệp chuyển dần sang đất công nghiệp, dịch vụ, đất bị nhiễm mặn, sa mạc hóa ngày càng gia tăng ...
Ô nhiễm môi trường, trước hết là môi trường nước, không khí, đất nghiêm trọng.
Tình hình ô nhiễm môi trường tiếp tục diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều điểm nóng, chất lượng môi trường nhiều nơi giảm mạnh. Điều đáng lo ngại là mức độ nghiêm trọng của sự cố môi trường tiếp tục gia tăng, nhiều sự cố có ảnh hưởng lớn, diễn biến phức tạp, công tác quản lý, khắc phục khó khăn. Nhiều vấn đề phức tạp về vệ sinh môi trường đã xuất hiện ở thành thị và nông thôn.
Mặt khác, hiện nay, chất lượng không khí tại các đô thị, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang có xu hướng đi xuống và ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Với sự gia tăng của các nguồn ô nhiễm không khí, chất lượng không khí vượt ngưỡng cho phép, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sức khỏe của con người. Cùng với đó, chất thải rắn sinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn, tỷ lệ chôn lấp chiếm hơn 70%, nguyên nhân chủ yếu là không đảm bảo vệ sinh, còn gần 36,5% rác thải sinh hoạt nông thôn chưa được thu gom, xử lý .. .
Hiểm họa của chiến tranh, đặc biệt là chất độc hóa học
Chất độc màu da cam có chứa dioxin
Chiến tranh đã đi qua nhưng hậu quả của nó để lại là vô cùng nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên và con người Việt Nam.
Khoảng 86% chất độc được rải ở các khu vực rừng rậm, 14% còn lại được dùng để phá hoại đồng ruộng và hoa màu, chủ yếu là ruộng lúa và các khu vực miền núi. Diện tích rừng ngập mặn bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học là 150.000 ha, thường là rừng ngập mặn Jinmao.
Một số lượng lớn chất độc hóa học được rải nhiều lần trong thời gian dài, môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, hệ sinh thái trải qua những biến động chấn động địa cầu, nhiều loài động thực vật bị tiêu kháng. Do rừng bị tàn phá nặng nề nên chức năng bảo vệ môi trường của các rừng phòng hộ lưu vực trên 28 lưu vực sông cũng bị tàn phá, gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Dân số quốc gia tăng quá nhanh
Sự bất bình đẳng và bất bình đẳng trong phân bổ lao động giữa các vùng và các ngành khai thác tài nguyên là những vấn đề phức tạp nhất trong mối quan hệ giữa dân số và môi trường.
Cơ sở vật chất kỹ thuật hạn chế
Trong khi nhu cầu sử dụng hợp lý tài nguyên tiếp tục gia tăng, yêu cầu cải thiện môi trường và chống ô nhiễm ngày càng lớn và phức tạp hơn thì cơ sở vật chất - kỹ thuật, cán bộ và hệ thống pháp luật còn nhiều hạn chế, thiếu sót trong việc giải quyết các vấn đề môi trường. vấn đề.
